Biskupstungmannaafréttur er illa farinn hann er satt að segja í henglum.

Bloggari hefur átt kost á því að fljúga skoðunarflug yfir Biskupstungnamannarétt mánaðarmótin Júni/Júlí. Auk þess hefur hann oft ekið yfir Kjöl. Gengið í Þjófadali og niður að Hvítárnessskála og skoðað Fögruhlíð, sem er fallegasta villta gróðurlendi sem bloggari hefur séð, end á sauðkind erfitt með að komast þangað því hlíðina verja jökulföll á báðar síður og jökull á eina hlið.

Ekki voru teknar myndir í flugferðinni af tillitsemi við bændur. Skemmst er frá því að segja afrétturinn er gróðursfarslega í henglum að mínu sjónmati.

Þá er spurning ef þjóðgarður nær fótfestu á hálendinu hvort ekki verði að gera heilstætt mat um gróðurfar og illa meðferð á landi. Erfitt er að ákveða við hvað ætti að miða. Íslendingabók Ara fróða sem segir að landið hafi verið viði vaxið milli fjalls og fjöru. Bloggari telur að í bók Ara sé kommuvilla vaðandi þann þátt að landið var ekki viði vaxið heldur víði vaxið.  Á því er mikill munur og léttbærara fyrir bændur að greiða álagið ef til kæmi heldur en þurf aða far til Noregs eins og Ingimundur Gamli gerði þegar hann var að heyja sér við í hús sín, það styrkir þessa kommuvillukenningu mína. Ekki hafa utanferðir þurft til þessa að kaup húsavið ef landið var viðivaxið milli fjalls og fjöru.

Burt séð frá því mundi útektin sem yrði gerð augljóslega þannig að halla myndi á bændur. Bændur yrðu greiða landeiganda  sem hér er íslenks ríkið álag. Þar sem um þjóðlendur væri að ræða. Svona úttektir eru framkvæmdar þegar leiguliðar sest á jörð   og þegar þeir skila þeim og þá er reiknað álag. Bloggari hefur setið tvær leigujarðir og þurft að afhenda þær með úttekkt. I báðum tilfellum var leiguliða greitt álag. Flestir bændur eru það sem kallað er sjálfeignarbændur alfrjálsir. Ég vorkenni þeim ekki að þola svona rannsókn og mat að bestu manna yfirsýn.

Bloggari viðurkennir að hafa fengið ábendingu frá fulltrúa Landgræðslunnar um eitt hólf sem þurfti að létta beit hrossa af og var það gert samstundis. Svo það getur hent alla menn að ofbeita land sem þeir eru ábyrgir fyrir. Aðlaatrið er hvernig menn bregðast við því.

Bændur hafa mikið hampa því að vera að græða upp land og er það vel. Ég lýt nú mest á þá vinnu sem herbragð til áróðurs.  Þó er ekki hægt að hafna því að eitthvað vinnst við það, en getur hallað á niður í byggð ef efni af húsdýraáburði bakkteríur kemst í grunnvatn.

Besta uppgræðslan lands er friðun fyrir beit.

Frægt var hér um árið dirfska bænda þegar þeir óku féi inn á Þórsmerkursvæði og slepptu því þar. Jú þeir voru að verja upprekstrarrétt sinn og ekki hafði verið staðið við einhvern lið í samningunum um girðingar. Þar höfðu bændur ekki hugmynd um hvað orðstír þeir væru að skapa sér til framtíðar með slíku háttalagi.

 Það er ánægjulegt að bændur eigi víðast hvar upprekstur á afréttum og þjóðlendum. Víðast hefur hrossum verið vísað af afréttum og er það vel. Því ábyrgir menn sáu að stefndi í óefni, en nú er sem semsagt komið að því að taka afréttirnar og gera úttekkt. Í raun ætti ríkið alls ekki að taka við þjóðlendunum nema með einhverju formlegu mati svo það liggi skjalfest fyrir hvernig ástandið er og hægt að byggja beitarbúskapinn á og ef ráðast þarf í einhverskonar ítölu, sem bændur hata að mínu mati.

Ríkið ráðskast í fullkominni andstöðu

Athugasemdir

[Ómar Ragnarsson, 18.1.2020 kl. 16:32]

Á árunum í kringum 1980 var keppt í ralli á Kjalvegi. Í þeim ferðum varð mér ljóst hve önurlegt ástandið var á þessari löngu leið, einfaldlega vegna þess, að uppblásturstorfur og rofabörð á leiðinni, til dæmis milli Sandár og Grjótár, og ágætt var að leggja á minnið í þessum hraðakstri, hurfu hver af annarri á örfáum árum. 

Viður getur hafa haft víðari merkingu við landnám en síðar varð, þannig að víðir og kjarr féllu undir það hugtak. 

[Þorsteinn H. Gunnarsson, 18.1.2020 kl. 18:29]

Þakka þér fyrir innlitið Ómar. það kom mér satt að segja áóvart að horfa á þetta úr lofti. Gróðurtorfurnar voru eins og eyjur í landinu.