Sögufalsanir í fornbókmenntunum

Útskýring á því hvað er sögufölsun, samkvæmt orðabókum er vísvitandi röng staðhæfing sem stenst ekki sagnfræðilega. Þetta er skrýtin kenning. Ég hélt að sögufölsun væri eitthvað sem stenst ekki skoðun í raunveruleikanum. Ég ætla að nefna hér tvö dæmi sem ég hef velt fyrir mér hér á eftir.

Það er ótrúlegt hvað sumir Íslendingar geta verið ginkeyptir fyrir sögufölsunum í fornritunum.

Nú hafa þeir Sunnlendingar framkvæmt Njálsbrennu í annað sinn. Ekki hef ég tekið sérstaklega eftir sögufölsun í Njálu.

Nú eru brennumenn látnir ríða svaka flottum rauðum skikkjum, sennilega úr gerfiefni. Það er nú ekki það versta, því þetta er leikur. En venjulega voru fornmenn í klæðnaði sem var útbúinn af afurðum af kvikfénaði. Þó einn og einn piltur hafi fengið einhverjar skikkjur frá blíðum kóngi.

Það er nú erfiðara að fást við að sanna sögufölsun eftir að hafa fengið útskýringu í orðabók, ef það er nóg að vísa í einhverja hluti sem hánga á spítunni í texta fornrita, en standast ekki raunverulegar staðreyndir og rök.

1. dæmi. Í upphafi segir Landnáma að landið hafi verið viði vaxið milli fjalls og fjöru. Þarna eru menn strax farnir að villa um fyrir eftirkomendum. Vissulega hefur landið verið vel gróið. En hér er um stafsetningar villu að ræða, mjög laumuleg og sett fram í skjóli þess að menn tækju ekki eftir henni, því hún leynir á sér.

Landið var víði vaxið, sem sagt kommu villa. Til sönnunar þessa er að fornmenn fóru til Noregs að afla sér viðar í hús sín. Það gerði Ingimundur gamli á Hofi í Vatnsdal.

Sjálfur hef ég grafið skurð, 1,5 dúpt m miðað við frá fjöru til fjalls. Eða nákvæmlega frá þjóðvegi inn á Kjöl við dalsmynni Blöndudals og beina línu upp í Stóradalshálsi. Var að leita að öflugri vatnslind og mældi hann 3 vetur. Á einum stað kom ég niður á viðarvöxt að gildleika 4-6 cm að þvermáli. Þetta kom upp undan svo kölluðu Hrísholti í Syðri-Löngumýrarlandi. Þessi styrkleiki gæti trúlega dugað sem stoð í fjárhúsum, en trauðl svo maður noti nú Guðmund Jósafatsson í málfarinu, sem burðarviður í híbýli, bæi landnámsmanna almennt við landnám. Þekkt er að hægt var að hrúa útihúsum með svona stoðum og nota svo granna tréboli, eins og notaðir eru til að hengja upp skreið trönur og breiða svo hrís á milli og þekja svo með torf. Er þá þessi umfjöllun sögufölsun enduð með viðbót.

Geldinganesið við Gufunes var beitt eins og annað land. Undanfarin ár hefur birki skotið þar rótum og er að breiða úr sér þar, víða sjást þessi breyting um land. Enginn viður til bygginga.

2. dæmi.  Sagt er að Ingólfur Arnarson hafi hent öndvegissúlum sínum fyrir borð og sagt upphátt að þar skildi hann byggja sér bæ þar sem þær finndust. Okey, sagt er að þær hafi komið í stað sem hefur verið nefndur Reykjavík og er þar gott undir bú.

Spurt er eins og Jón Hannibalsson spurði tíðum. Að mínum (ÞHG) dóm er varla hægt að ímynda sér að súlurnar hafi komist í gengum aðaldauðagildru hafsins í kringum Ísland, Reykjanesröstina. 

Hún er feikna straumhörð. Þetta er ef til vill ekki hægt að sanna í svona bloggrein, því fræðilegt er að þær hafi lent í Röstinni og hún borið þær suðvestur í Atlantshaf þar sem straum rastarinnar þraut og þar hafi rekið í lítinn straum og rekið yfir straumsvæði og lent í vindi sem bæri þær inn í Faxaflóa.

Myndinar í röð

eru fengnar hjá Jóni Sigurgeirssyni Stóradal/Stekkjardal:Guðlaugsstaðir Auðkúla Syðri-Löngumýri

Málaðar af dóttur Kjartans Eyþórssonar Syðri-Löngumýri