Það sem sannara reynist, Icesave bók eftir Svavar Gestsson f.v. ráðherra og sendiherra.

Dálitla löngun hef ég til að segja frá þessu öndvegisriti sem fjallar um lcesave málið og samningana.

Hér að neðan setjum við upp kaflaskipan að ritinu, svo það verði léttara og fólk geti einhent sér í að lesa ritið og gera sér raunverulega grein fyrir málunum því málið er stórt og margslungið.

    1.kafli: Þeir áttu samt ekki Ísland

    2.kafli: Í upphafi var minnisblað

    3.kafli: Minnihlutastjórn breytir ekki öllu

    4.kafli: Samningaviðræður og samningar

    5.kafli: Virðing Alþingis - hvað er nú það?

    6.kafli: Taka tvö

    7.kafli: Taka þrjú

    8.kafli: Í niðurstöðum var þetta helst

    Tilvísanir, heimildaskrá og nafnaskrá

 

Icesave voru innlánsreikningar sem  Landsbankinn í Bretlandi og Hollandi stofnuðu. Þar voru boðnir háir innlánsvextir og fólk var mjög ánægt með þetta og peningar streymdu inn frá einstaklingum.

"Tær snilld", sagði einhver og kapítalistarnir voru mjög ánægðir að sjá allt þetta fé streyma inn í bankana. Og gátu þá keypt fleiri búðir í Bretlandi. En þá gall við í Davíði Oddssyni, "við borgum ekki skuldir óreiðufólks". Og þá fékk þjóðin kvíða í magann og taldi þetta vera alveg rétt. Til að tryggja þessi innnlán átti hvert land að vera með Tryggingarsjóð innistæðueigenda og þar átti hvert ríki að tryggja ákveðna upphæð, 20þúsund evrur pr. einstakling. En okkar Tryggingarsjóður innistæðueigenda var næstum galtómur.

Jafnvel einstaklingar í þingflokkum voru farnir að gefa í skyn að vandræði væri í uppsiglingu vegna þessa og hugsanlega yrðu flugvélar og skip haldlögð þegar þau kæmu til Bretlands eða Hollands. En í slíkum málum milli þjóða, þá er svokölluð friðarskylda.

Þegar verið er í málastappi er yfirleitt reynt að ná samningum, fremur en að vísa málinu til dómsstólana. Því enginn getur ábyrgst hvað gerist fyrir dómsstólum og því betra að leita samninga fyrst. Það var hugmyndin með þessu samninga makki.  Og Svavar Gestsson var skipaður sem formaður nefndar sem átti að leita eftir samningum við Breta og Hollendinga. Í samninganefndinni var valinn maður í hverju rúmi og nefndin fékk  lögfræðiaðstoð, erindisbréf og annað sem hún átti rétt á. Þó svo að það hafi kvisast út að Svavar hafi verið skipaður pólítískt og kannski ekki rétti maðurinn í þetta starf, þá reyndist hann vera góður langhlaupari í þessu máli.

Þegar að bankarnir voru einkavæddir, þá voru þeir ekki lengur í forsjá ríkisins. En við Íslendingar höfum  litið svo á, að fé sem væri lagt inn í ríkisbanka væri gulltryggt og á ábyrgð ríkisvaldsins. Við einkavæðingu fellur ríkisábyrgðin formleganiður væntalega.

Bretland og Holland stefndu okkur að lokum fyrir EFTA dómstólinn og var Ísland sýknað. Við sigruðum því hvert og eitt í Icesave deilunni og öll saman. Þrotabú Landsbankans gat greitt upp lánið sem Bretar og Hollendingar voru að lána okkur til að greiða eigendum Icesave reikninganna.

Á baksíðu bókarinnar stendur: "Eitt síðasta verkefni Svavars Gestsonar á löngum starfsferli var formennska í embættismannanefnd sem samdi um Icesave-reikningana í Bretlandi og Hollandi eftir bankahrunið á Íslandi. Þeir samningar voru samþykktir á Alþingi og forseti Íslands undirritaði lögin. Bretar og Hollendingar höfnuðu hins vegar niðurstöðu Alþingis og fyrirvörum sem það hafði sett. Í framhaldi voru gerðir nýjir samningar sem samþykktir voru á Alþingi en hafnað í þjóðaratkvæðagreiðslum 2010. Deilur um samningana urðu eldheitar og þar voru stór orð látin falla. Sumt forystufólk á pólitíska sviðinu sá í þeim tækifæri og kynti undir átökin. Í þessari bók rekur Svavar ástandi, eins og það blasti við honum".

Þegar ósköpin gengu yfir, flutti Geir Haarde forsætisráðherra ræðu í sjónvarpinu og í lok ræðunnar bað hann Guð að blessa Ísland,( þetta eilífðar smáblóm með titrandi tár) innan sviga bætir síðuhafi nokkrum orðum úr þjóðsöng Íslendinga við, það er smartara að hans mati.

Sannarlega rættist bænin.

Kaflaskipti tekin úr bókinni með leyfi Guðrúnar Ágústsdóttur.

 

 

Athugasemdir

[Guðmundur Ásgeirsson, 25.11.2024 kl. 20:41]

Þessi bókartitill er öfugmæli hið mesta, en þar með kannski nokkuð lýsandi fyrir það sem hefur einkennt umfjöllun um þetta mál bæði fyrr og síðar, hversu oft er ranglega farið með staðreyndir þess.

"En okkar Tryggingarsjóður innistæðueigenda var næstum galtómur."

Tryggingasjóðurinn er ekki "okkar" heldur sjálfseignarstofnun fjármögnuð af bönkum sem greiða iðgjöld til hans. Hann var ekki galtómur heldur innihélt einmitt það sem hann átti að gera samkvæmt þeim evrópsku reglum sem um hann giltu. Þær reglur komu reyndar meingallaðar úr smiðju Evrópusambandsins en ekki er við íslenska ríkið að sakast sem fylgdi þeim reglum í hvívetna. Þegar á reyndi voru tryggingasjóðir allra hinna Evrópuríkjanna jafn "tómir" eða enn tómari. Verst þeirra stóð sá breski sem reyndist ekki innihalda neitt nema skuldarviðurkenningar frá sömu bönkunum og hann átti að tryggja, sem urðu að sjálfsögðu verðlausar um leið og bankarnir byrjuðu að hrynja.

"...enginn getur ábyrgst hvað gerist fyrir dómsstólum og því betra að leita samninga fyrst"

Það aldrei gott að semja af sér, sérstaklega ekki að semja frá sér þann rétt sem maður hefur án þess að reyna a.m.k. að verja hann.

"En við Íslendingar höfum litið svo á, að fé sem væri lagt inn í ríkisbanka væri gulltryggt og á ábyrgð ríkisvaldsins. Við einkavæðingu fellur ríkisábyrgðin formleganiður væntalega."

Gulltrygging var aflögð fyrir mörgum áratugum síðan. Fé sem er lagt inn í banka er ekki með ríkisábyrgð þó sá banki sé í eigu ríkisins að einhverju leyti eða öllu, enda myndi slík ábyrgð sem ívilnar ríkisbanka umfram banka í einkaeigu fela í sér ríkisaðstoð við fyrirtæki í rekstri á samkeppnismarkaði sem hefur verið ólögmæt frá gildistöku EES samningsins árið 1994. Þar sem engin ríkisábyrgð er á innstæðum í bönkum fellur hún eðli máls samkvæmt ekki niður við einkavæðingu þeirra, heldur eru þeir eftir sem áður með sömu tryggingarnar hjá sjálfseignarstofnuninni Tryggingasjóði fjármálafyrirtækja.

"Þrotabú Landsbankans gat greitt upp lánið sem Bretar og Hollendingar voru að lána okkur til að greiða eigendum Icesave reikninganna."

Bretar og Hollendingar lánuðu "okkur" aldrei neitt til að greiða eigendum Icesave reikninganna. Þeir greiddu eigendum reikninganna sjálfir úr sínum eigin ríkissjóðum upp á sitt einsdæmi og brutu þannig gegn áðurnefndum reglum um bann við ríkisaðstoð á samkeppnismarkaði. Svo reyndu þeir eftir á að klína því sem skuld upp á íslenska skattgreiðendur, sem báru enga ábyrgð á þessum uppátækjum Breta og Hollendinga sjálfra.

Þessar og aðrar staðreyndir málsins voru ágætlega raktar í dómi EFTA dómstólsins. Sá dómur var ekki guðs verk þó segja megi að niðurstaðan hafi "blessunarlega" verið í samræmi við gildandi rétt.

[Þorsteinn H. Gunnarsson, 26.11.2024 kl. 21:40]

Málið er flóki og ég hafði ekki hugsað mér að fara í djúparsamræðu um málið. Aðallega að vekja athygli á bókinni sem þú telur heitið á bókinn sé öfugmæli sem ég vísa á bug. Að orðinu gulltryggur þá er það ef til vill of notað af mér, en orðið er notað um ýmis verk eða aðstæður sem uppi eru. Maður getur ef til vill lánað granna sínum hest í göngur og sagt að hann sé gulltryggur án þess að krefjast þess að viðkomandi fylli hnakktöskuna af gulli. En sjálfsagt er of sterkt til orða teki varðandi bankana en þeim var vel treyst fram að hruni að mínu mati. En enn og aftur ég ætlaði ekki að efna hér til einhverrar deilu.En nú ætla eg að spyrja þig Guðmundur. Hvar heldur þú að maður fái besta ávöxtun? ? Bestu kveðjur Guðmundur.

[Guðmundur Ásgeirsson, 26.11.2024 kl. 22:13]

Allt í góðu, það þarf ekkert að deila um staðreyndir.

Ég er ekki sérfræðingur í því hvar maður fær besta ávöxtun, það er líka svo einstaklingsbundið hvað er hagstæðast að gera við aukapeninga ef maður á þá til, að ekki er hægt að svara því almennt.

Ef leitað er að ávöxtun fyrir almennt sparifé, þá er hægt að skoða ítarlegan samanburð á vaxtakjörum bankanna hjá aurbjorg.is og velja svo þann kost sem manni líst best á miðað við sínar aðstæður.

Ef um er að ræða mjög háar fjárhæðir er skynsamlegt að dreifa þeim á fleiri en einn stað og kynna sér reglur um innstæðutryggingar.

[Þorsteinn H. Gunnarsson, 27.11.2024 kl. 13:19]

Guðmundur, ég hef mikið af ævi minni starfað í peningshúsum og alltaf átt búpening. mér fanns að mestu vextir væu að reka fé í afrétt og draga sér dilka í réttum. Búið bless.