Þær voru nú oft orðnar þunnar á síðunum hryssurnar hér áður fyrr í sveitum með stóra stóðflota

Það eru alltaf að koma svona mál upp sem engin sóm er af. Það þarf að bregðast skjótt við og af einurð en auðvitað verður stjórnvaldið að gæta þess að málið ónýtist ekki vegna fljótfærni. Oftast eru þessi mál viðkvæm, Því menn vita upp á sig skömmina. Stundum geta ástæður helgast af óreglu og slufsi. Það eru margir póstar sem orsaka að mál birtast almenningi með þeim hætti sem raun er á og fjallað um þegar komið er í óefni. Gæti verið reynsluleysi eða þekkingarskortur á dýrahaldi og á þeim punkti þjóta dýravinir af stað og krefjast úrbóta, sem er gott, en ef háreysti verða of mikil þá á dýraeigandin erfitt uppdráttar og verður niðurlútur og umkomulaus.

Nú er búið að drag úr og jafnvel leggja niður gamla forðagæslukerfið þar sem forðgæslumenn hreppsins kosnir af sveitarstjórn vegna þess traust sem þeir nutu um góða meðferð á dýrum. Nú fer bóndin í tölvuna og er forðagæslumaður hjá sjálfum sér sem er nú ekki nógu gott að vera beggja meginn við borðið og sendir niðustöðu til Bændasamtaka Íslands og þá er öll bændastéttim komin í skotlínuna að sumra mati.

Hér áður fyrr fóru forðagæslumenn með niðurstöður sínar á skrifstofu Búnaðarsambands í viðkomandi héraði þar sem rýnt var í það hvernig hver og einn bóndi stæði. Ef forðagæslumennirnir voru ekki búnir að reikna út fóður þörf og meta heyafla og reikna í fóðureiningar og athuga hvort vantaði fóður, þá gengu ráðunautarnir í verkið og kláruðu það. Ef mikið vantaði upp á þá þurfti að brúa það bil með heykaupum eða vera tryggt að viðkomandi hefði efnahag til að kaupa fóðurbætir. Ef einhver stóð svo illað að það þyrfti frekari aðgæslu, var hnippt í hreppsnefndina með óformlegum hætti og eitthvað gert í málin ef talið væri að það þyrfti og bilið væri of stórt.

Eftirlit á útigangspeningi og þá hrossum sérstaklega hefur verið svona upp og ofan, en fjárbeitarbúskpur var aflagður fyrir margt löngu, þó  margir bændur beiti fé sín  frá veturnóttum og fram að fengitíð, þá var oft sem bændur vörðust með því að gefa síld og síldarafskurð. Þannig hélt búsmalinn holdum á góðu landi og hross til áramóta en þá var farið að huga að því að taka folöld inn svo þau gengju ekki of nærri hryssunum. Bændur svona í seinni tíð vissu alltaf hvernig ástand hrossa var að mínu mati og reynslu.

Hér áður fyrr voru fylfullar hryssur á útmánuðum orðnar nokkuð þunnar á síðunum og hægt að telja rifbeinin á þeim, var þá reynt að mingra einhverju í þær og einstaka trypp gat lagst útaf við þúfu og var þá sagt að það hafi dáið úr máttleysisveikinni.

Mér hefur fundist að erfiðara sé að haf góða reglu á hrossum í þéttbýli og þar sem hrosseigendur hafa ekki örugga hagabeit. Svo eru hross að koma og fara úr hesthúsum í tamningu og eitthvað og eitthvað. En hver reynir að passa annan í hesthúsasamfélögum og það er gott, þó hnýsnin megi ekki verða yfirþyrmandi og kosti vinaslit.

Hefja frumkvæðisúttekt á eftirliti MAST

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 1.9.2022 kl. 20:33]

1.9.2022 (í dag):

Næðu ekki þingmeirihluta ef kosið yrði nú

Bjarni Ben. gaf Kötu koss,
kristilegt var ekki hnoss,
eins og magurt er nú hross,
orðinn þungur hennar kross.

[Gunnar Heiðarsson, 3.9.2022 kl. 07:58]

Sæll Þorsteinn (ekki Briem).

Sjálfur var ég bóndi á þeim árum er forðagæslumenn gengu um sveitir. Þetta kerfi virkaði oftast nokkuð vel og víst að ef upp komu einhver atvik er betur máttu fara, var gengið í þau mál.

Þó gátu komið upp "slys" og lenti ég í einu slíku. Um miðvetur eitt árið komst forðagæslumaður og hreppsnefnd að því að heykostur minn myndi alls ekki duga til vors. Þetta kom mér virkilega á óvart, sér í lagi þar sem nægur heyfengur hafði mælst um haustið, reyndar mun meira en minn bústofn þyrfti. Fram til þessa hafði ég ætið átt næg hey og oftar en ekki reddað þeim sem þurfti heyi. En þarna um miðveturmælingu átti mig allt í einu að skorta hey.

Það var sama hvað ég röflaði, oddvitinn, í nafni hreppsnefndar, stóð fastur fyrir, ég yrði að kaupa meira hey. Sem ég svo gerði og þurfti hjálp bankans til. Um vorið bar svo við að allt það hey sem ég hafði þurft að sóa peningum í að kaupa varð að fyrningum og töluvert af því heimafengna einnig. Haustmælingin hafði verið rétt, en í stað þess að getað selt nokkur strá fyrir einhverja aura, hafði ég verið látinn sóa peningum sem, sem ég ekki átti, til heykaupa.

Að vonum varð ég ekki sáttur og krafðist þess að fá að sjá útreikningana. Eftir mikið japl og jaml voru þeir loks lagðir fram. Kom þá í ljós að forðagæslumaður hafði gert smá skekkju í útreikningum sínum, hafði af einhverjum ástæðum verið með ranga stærð að hlöðunni minni. Í stað þess að yfirfara reikninga hans, tók hreppsnefnd útreikninginn trúanlegan. Nokkuð merkilegt miðað við að bæði hafði ég ætíð átt næg hey og sérstaklega ósamræmið milli haust og vetrar útreikninga forðagæslumanns.

Fyrir ungan bónda, sem ekki hafði mikil fjárráð, ekki frekar en ungir bændur í dag, var þetta slíkt högg að grundvöllur fyrir búskap var nánast hruninn. Leiddi til þess að ég lagði búskap af stuttu síðar.

Þetta kerfi var því nokkuð gott, að vissu marki. En gat einnig orðið banabein þeirra er ekki höfðu afl til standa á sínu, gegn smákóngunum. Sem betur fer voru slík dæmi er ég lenti í fátíð, en þau þekktust.

En varðandi þá frétt sem þú hengir blogg þitt við, að rannsaka eigi eftirlit MAST, þá verður að fagna henni. Það er því miður allt of oft sem menn fá að halda bústofn sem ekkert erindi eiga til þess, án afskipta MAST, meðan aðrir eru nánast lagðir í einelti stofnunarinnar fyrir minniháttar brot. Þegar tilkynning berst til stofnunarinnar um lélegt búfjárhald, ber henni strax að ganga í málið. Fæstir eru að setja sig í samband við þá stofnun og tilkynna slíkt nema í neyð.

[Þorsteinn H. Gunnarsson, 3.9.2022 kl. 11:37]

Góður eins og venjulega. En þessi mismunur sem er svona mikil og afleiðingar af honu hefðir þú átta að reyna fá hnekkt. Efir lýsingunni liggur þetta alveg fyrir og sannanlegt. Þessi pistill minn var núna settur fram til að gefa gaum af því að við eigum nú sögu um búfjárhald allt frá Hrafnaflóka og ég er sammál þér að það þarf að taka fast á málum þegar komið er í óefni. En hver lítur efir hrossum sem eru hingað og þangað og hlutaðeigandi ekki skráður bóndi og koma því aldrei á forðaskýrslur.  Fullt af hrossum sem MATS hefur enga yfirsýn yfir og veit ekkert um þau. Það eru sjálfsagt dæmi að hóparhrossa eru í hagabeit um lengri eða skemmri tíma oft í drullufor og jafn vel óklárt um drykkjarvatn. Það þýðir ekkert að gefa hrossum rúlluhey í móum og mýrum. það þarf helst að vera fast land með vatnsrennsli í allar áttir. (hæð ) eða steyft plan eða gott malarplan.