Þorsteinn H. Gunnarsson

Það er ýmislegt óklárt í hagfræðinni?

Hagfræðin er í sífelldri þróunn ef einhverjar rannsónknir og tilraunir eru í gangi. Það er hlutverk professora að rannsaka og koma með góðar tillögur hvernig best er að reka þjóðfélagið það eru ekki allir sammála um ýmislegt í hagfræði. t.d. að efstulög mannafla byrji að útdeila hærri tekjum á máttarstólpana og er það ekki kallað höfrungarhlaup. Efsti hlutinn hefur yfirleitt betri að stöðu að útdeila sér kaupi og almenningur horfti á og ekkert höfrungahlaup fer á stað. Einungis pokahlaup þegar almennigur fer að slást um brauðmolana.

Og svo kemur fram í könnunum að það er halli á heimilunum. Hver á að laga hann eða bera ábyrgð á því máli? Barnaísinn hefur hækkað skyndilega. Það er búið að puða honum upp um 80kr. Hvernig er það gert. Það er prentuð ný verðskrá á kvöldin þegar búin er að loka. þar kemur hagfræðin lítið að málum, þegar barnaísinn er hækkaður bara ef það er sólskin. Ég veit um bónda sem var að reyna að selja jörð sína. Hún var alltaf dýrari í sólskini.

Verslunareigandinn hefur sjálfdæmi um verðið og svo er oftast það fyrirbæri í verslun að afstaða kaupmannsins ræður.

Það eru ýmis mál óleyst inn í stofu hagfræðinnar sem ekki er samstað um. Þar koma þessi kerfi til athugunar og skoðanaskipta, sem heita kapítalismi og sósíalismi. Er það verðmætasköpun að rétta kúnnanum brennívinsflösku yfir búðarborðið. Það er það. Nú eru viðskiptamenn verslana látnir afgreiða sig frá hillu til þröskuldar. Sumt fólk spyrnir á móti og vill ekki skanna vöruna inn í tölvuna, það tekur ekki þátt í því að fækka afgreiðslufólki. Þá segir stofuhagfræðin að þetta sé framtíðin og hagræðing og það gildir.

Sumstaðar virkar ekki frjáls samkeppni sem er aðalmálið í hinum kapítalskaheimi og þá eru settar upp stofnanir til að rannsaka og vernda samkeppnina og reyna að láta kerfið virka. Stundum verða atvinnurekendur reiðir og það hefjast átök og handlögmál sem geta endað fyrir dómstólum. Svona er nú það kerfi vakurt og erfitt að vinna eftir því. Það fæst engin til þess að elta upp hvað hlutirnir kosta það fer timi í það og hver á að kosta leitina? þó auðveldara sé að grafa verðið upp nú til dags í tölvu. Þá var sú lenska lengi vel að kaupmenn voru fastheldnir á að láta andstæðingi sínu á markaði hafa möguleika með auðveldu hætti komast að því hvaða verð var á hinum ýmsu vörutegundum.

Hér áður fyrr var landbúnaðurinn drifinn áfram með verðlagsgrundvelli. Það var reiknuð út bústærð sem átti að geta skaffað bændafjölskyldim sömu kjör og svokallaðar viðmiðunarstéttir höfðu. Þá var mikil sigling á landbúnaðinum sem endði úti í skurði. Kerfið var búið út þannig að bændur fengu alltaf borgað 10% af framleiðslunni sem var umfram það sem hægt var að losna við fyrir vörur sínar á innanlandsmarkaði, því það var valdað í lögum sem var kerfi útflutningsbótum, sem ríkið bar ábyrgð á, en reyndust svo miskilningur þegar upp komst. Ríki borgaði látlaust útflutningsbæturnar þanga til mönnum þótti þetta allt óeðlilegt og fóru gífurlegir peningar í þetta. Útflutningsbætur voru afnumdar í áföngum með lögur nr. 46 1985.

Um þennan miskilning er hægt að lesa um í bókinni Hjáríki bls 50-51, sem er listilega gerð grein fyrir miskilningi þeim sem átt sér stað, útskýrt af höfundi bókarinnar dr.scient Birni S. Stefánssyni. Rauninni er þetta spaugilegur miskilningur sem var látinn standa í mörg ár. Jónas Kristjánsson heitinn var iðinn að vekja athygli á þessum útflutningsuppbótum og þótti þær arfa vitlasuar og voru í raun bág hagfræði sem stjórntæki en komu bændum vel, þar til þeir lentu út í skurði með mál sín eins og fyrr segir.

Þá er ég komin að aðalatriðinu sem kveikt í mér að setjast og skrifa pistil en það er rekstrarhagnaður fyrirtækja. Stundum er sagt að það sé bara öfund ef fjallað er um slík, gróði eða hagnaður verður til þegar margir þættir starfa saman og auðlindir eru nógar. En það verður engin hagnaður nema vinnuafl fóksins komi þar að sköpun gróðans. Þess vegna er ef til vill kominn tími til að ræða og ákveða hvernig á að fara með hagnaðinn og hlutfallslega eign vinuaflsins í honum, þannig að þetta atriði sem hagfræðin getur illa haf stjórn á en er raunverulega miskilningur einsog útflutningsguppbæturnar voru á sínum tíma.

Þá er vert að minnast hugmynd Stefáns Jónssonar alþingismans um hlutfall launa innbyrðis, að lægstu laun væri hlutfallaf hæstu launum svipað og gildir til sjós á fiskveiðum. Það er erfitt að koma því inn en hægt að láta glitta í þá hugmynd svona út við sjóndeildarhringinn.

Glæsilegasta tilraun var þegar þjóðarsáttarsamningarnir voru gerðir hér um árið. Í svoleiðis samningum þarf járnkarla sem eru vel upplýstir og góðgjarnir og lausnarmiðaðir.

	Þarf að undirgangast viðurkennd hagfræðilögmál
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Flokkur: Stjórnmál og samfélag | 10.8.2022 | 11:53 (breytt kl. 12:15) | Facebook

Athugasemdir

Stýrivextir Seðlabanka Íslands eru og hafa verið mun hærri en Seðlabanka Evrópu, sem ákveður stýrivexti á öllu evrusvæðinu.

Stýrivextir Seðlabanka Evrópu eru nú 0% en Seðlabanka Íslands 4,75%.

9.3.2022:

Um helmingur Íslendinga hlynntur aðild að Evrópusambandinu og einungis þriðjungur mótfallinn

4.10.2018:

"Fleiri landsmenn eru fylgjandi því að taka upp evru eða 46% á móti ríflega 36% sem eru því á móti."

Vaxandi stuðningur við aðild að Evrópusambandinu

Þorsteinn Briem, 10.8.2022 kl. 15:17

19.8.2018:

"Dómsmálaráðherra birti á dögunum svar við fyrirspurn Ólafs Ísleifssonar, þingmanns Flokks fólksins.

Þar kemur fram að á tíu árum var árangurslaust fjárnám gert 117 þúsund sinnum hjá einstaklingum.

Um þrjú þúsund voru lýstir gjaldþrota og 8.800 eignir einstaklinga voru seldar á nauðungaruppboði.

Þar bætast reyndar við um 400 fasteignir sem seldar voru á nauðungarsölu eða sölu vegna greiðsluaðlögunar skuldara, eins og kom fram í fyrra svari félagsmálaráðherra við fyrirspurn Ólafs.

"Ég er nýkominn frá Færeyjum. Þar fjármagna menn íbúðarhúsnæði með föstum vöxtum, 1,7% til 20 ára," segir Ólafur Ísleifsson."

Færeyska krónan er jafngild dönsku krónunni.

Gengisbinding dönsku krónunnar við evruna nær því einnig til Færeyja - og Grænlands.