Þorsteinn H. Gunnarsson

Lífstíðarábúð og veiðigjöld

Það er margt skrafað um fiskinn í sjónum. Á opinberum vettvangi hefur verið fundið að því að rétthafar veiðiheimilda sem fara með veiðiheimildir geta látið þær ganga í erfiðir. Ekki er hægt að segja beint að veiðiheimildin erfist bein, en þó í gegn um öll hlutabréfin og allt auðmagnið.

Er þá ekki eðlilegt að þessi réttur falli niður við andlát? Lengi hefur það verið tíðkað samkvæmt lögum að ábúð á jörðum er með margvíslegu formi.

1. Erfðafestuábúð þar sem elsti erfingin á tilkall til jarðnæðisins með öllum hlunnindu ræktun og húsakosti á verðlagt á hálfu fasteignamati.

Hann var skyldugur til að hugsa vel um ættarauðin og þar á meðal minnir mig að hafa uppi myndir af fyrri ábúendum í góðum ramma svo tengda-mamma-pabbi gleymist ekki. Ef til vill á að geyma ættarsilfrið.

2. Þá var það til sem kölluð var lífstíðarábúð og hún féll niður þegar leiguliðinn var kominn í kistuna og vorkenndi engin honum, ekkju hans eða börnum Og urðu allir heimils menn að ganga af jörðina efti útför, bara taka leigubíl og í burtu.

3. Ábúð sem skilyrt var til ákveðins tíma og var það skýrt í ábúðarlögum að eigandi gæti tekið hluta af jarðnæðinu eða alla jörðin til nota fyrir ættingja og afkomendur voru stýf ákvæði um að eigandi þurfti að leysa til sín umbætur sem gerðar höfðu verið í tíð ábúenda og þóttu það harðir kostir að þurfa að borga. Var þetta allt útskýrt í lögum, en hefur nú verið að mestu fellt úr ábúðarlögum og fara því margar jarðir í eyði þegar ábúðarskyldan var afnumin. Þetta fór svo soldið í rugl þegar kvótinn var settur á í landbúnaði og er saga að segja frá því, sem vonandi verður sögð innan tíðar.

Svona var nú þessu fyrirkomið í elsta atvinnuvegi landsmanna og mætti ýmislegt af því læra ef lesið er með opnu hugarfari.

Það er náttúrlega gráupplagt að viðra þessa hugmyndafræði með lífstíðarábúðina. Féllu þá öll réttindi niður við andlát, búffs. Það er auðvitað harðneskjulegt fyrir bánkana og þá sem hafa hampa þessum réttindum. Þingmenn geta auðvitað dottið á hnéin þegar bánkarnir fara vilja ráða og æpa, stjórnarskráin, stjórnarskráin, eigarétturinn er friðhelgur.

E-nnnnnnnnnnnn fiskveiðistjórnunin var til að verja sjávarauðlindina þannig að hún gæti viðhaldið sér en ekki uppsafnað auðmagn.

Íslendingar hafa barist í aldir fyrir því að ráð sem þjóð yfir auðlind sinni. Lent í þorskastríði margsinnis. Átt við erlenda togara upp í landsteinum

Bændur eru búnir að missa landhelgi jarða sinna og mega varla dýfa snæri í sjó. Þannig að það þarf að fara gera eitthvað í þessu.

Ástæðulaust er að þessi réttindi flytjist milli kynslóða si svona.

Svo gæti næsta kynslóð verið aumingjar sem ekkert geta og hefðu ekkert læknisvottorð sem sannaði vit og dugnað.

Þannig að það er margt í mörgu eins og sagt er.