Veikburða lýðræði í Reykjavík

Um síðust helgi var Sjálfstæðisflokkurinn með prófkjör vegna borgarstjórnarkosningar í vor. Nú er það Samfylkingin sem er í sviðsljósinu. Færri komast að en vilja í efstu sætin.

Það er áhugavert að velta því fyrir sér hvernig lýðræðið virkar á sveitarstjórnarstiginu. Í sveitarstjórnarlögum nr. 45 1998 er kveðið á um fjölda sveitarstjórnarmanna miðað við íbúatölu:

12. gr. Fjöldi fulltrúa í sveitarstjórn.
Í sveitarstjórn skal fjöldi sveitarstjórnarmanna standa á oddatölu og vera innan þeirra marka sem hér greinir:
   a. þar sem íbúar eru innan við 200 3–5 aðalmenn,
   b. þar sem íbúar eru 200–999 5–7 aðalmenn,
   c. þar sem íbúar eru 1.000–9.999 7–11 aðalmenn,
   d. þar sem íbúar eru 10.000–49.999 11–15 aðalmenn,
   e. þar sem íbúar eru 50.000 eða fleiri 15–27 aðalmenn.
Þrátt fyrir ákvæði 1. mgr. er ekki skylt að fækka eða fjölga aðalmönnum í sveitarstjórn fyrr en íbúatala sveitarfélags hefur verið hærri eða lægri en viðmiðunarmörkin í átta ár samfellt.
Kveðið skal á um fjölda fulltrúa í sveitarstjórn í samþykkt um stjórn sveitarfélagsins.

Lýðræðismálin í Reykjavík er ótæk varðandi fámennisstjórn. Alræðisvald er í höndum 8 borgarfulltrúa. Lítil framboð geta ekki mannað undirnefndir.

Í janúar 1908 var borgarfulltrúum í Reykjavík fjölgað í 15.- 100 árum seinna eru þeir enn 15 þótt íbúafjöldi hafi fimmfaldast á einni öld og er nú 120. þús. Heimild: Frumvarp til laga mál 15 Þór Saari og fleiri.

Hafnarfjörður hefur 11 sveitarstjórnarmenn en þar eru íbúar  nú 26. þús. Húnavatnshreppur er með 7 sveitarstjórnarmenn, þar eru íbúar 425, svo dæmi sé tekið til samanburðar.

Við síðustu Alþingiskosningar voru á kjörskrá í Reykjavíkurkjördæmunum samtals  87514 kjósendur og hlutu Reykvíkingar 22 alþingismenn. Á bak við hvern þingmann voru þá 3978 kjósendur.

Miðað við sama kjósendafjöldi nú við borgarstjórnarkosningarnar og 15 borgarfulltrúa, þá verða 5834 kjósendur á bak við hvern borgarfulltrúa. 

Það er óeðlileg að það þurfi fleiri kjósendur til að koma sveitarstjórnarmanni að, en að koma alþingismanni á þing.

Ákvæðið í sveitarstjórnarlögunum um fjölda sveitarstjórnarmanna miðað við íbúatölu er löngu orðið úrelt varðandi Reykjavík.

Heimilt er að fjölga þeim upp í 27 að óbreyttum lögum og er eðlilegt að það sé gert með nýrri samþykkt borgarstjórnar, ef Alþingi ætlar ekki að lagfæra þetta fyrir vorið. 

Það er ekki nóg að komast áfram í prófkjörum ef ekkert er óðalið!

Átta atkvæði milli Bjarna og Dofra

Í upphafi

Í upphafi bankahrunsins voru allar aðstæður óljósar og almenningur og stjórnvöld voru ráðvillt. Það var ekki gott að átta sig á hvað var rétt að gera á hverjum tímapunkti. Þetta voru fordæmalausar aðstæður sem þjóð og stjórnvöld höfðu ekki lent í áður.

Stjórnvöld hafa reynt gera sitt besta en hafa ef til vill ekki alltaf ekki gert nákvæmlega það sem hinn eða þessi hefði viljað. Eigi að síður erum við nú hér enn með mat og drykk.

Þó ýmislegt sé hægt að segja um Jóhönnu og Steingrím, að þá hafa þau talið sig vera gera skildu sína og farið að landsins lögum, en ekki sett menn í fangelsi án dóms og laga eins og kallað hefur verið eftir.

Ég kem ekki auga á aðra stjórnmálamenn sem hefðu getað staðið í brúnni við þessar aðstæður. Það er auðvelt að gera hróp og köll að þeim en; Allt orkar tvímælis þá gert er. Þau hafa sýnt fádæma styrk og dugnað, þó ég hafi ekki alltaf verið sammála þeim. 

Rétt er að halda því til haga og gleyma því ekki hverjir hófu leikinn í þessum málum. Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokur einkavæddu banka til fárra aðila sem stóðu þeim næst á hinu póltískasviði.

Þessir aðilar voru kallaðir útrásarvíkingar og eru sennilega afsprengi gömlu víkinganna sem fóru rænandi og ruplandi og drepandi fólk á öldum fyrr.

Útrásarvíkingarnir gerðu þetta af meiri séntilmennsku og kurteisi og meiddu engan líkamlega en söfnuðu fé inna sparireikninga fólks í Bretlandi og Hollandi og lofuðu góðum vöxtum. Á opinberum vettvangi hefur það komið fram að fjármálastofnanir sem þeir veittu forstöðu skorti lausafé og voru komnar í ákveðna pattstöðu.

Bussnesmenn og burgeisar flugu um í háþrýstiloftsflugvélum og forsetinn fékk að fljóta með og halda ræður og vera í samkvæmum. En samkvæmt íslensku lögum er það ekki bannað að vera í partíum.

Eftirlitsstofnanir svo sem Seðlabanki og Fjármálaeftirlit voru ráðalitlar enda voru bussnensmenn og útrásarvíkingar vinsamlegir í viðmóti.

Það er ekki fyrr en borinn er eldur að Bessastöðum að forsetinn snýst á hæl og yfirgefur partíið og er nú í hlutverki Kára Sölmundarsonar en Kári fylgdi reyknum og komst undan úr Njálsbrennu.

Við skulum muna eftir þessari sögu þegar skýrsla Rannsóknarnefndar Alþingis kemur út.

„Það er verið að kúga okkur"